Yeterli ve Dengeli Beslenme Yöntemleri Diyetisyen Nazender FIRAT
16 Kasım 2021

BESLENME;                   

İnsanın büyüme, gelişme, sağlıklı ve üretken olarak uzun süre yaşaması için gerekli olan enerji ve besin öğelerini alıp vücutta kullanmasıdır.

YETERLİ VE DENGELİ BESLENME;

 Vücudun büyümesi, yenilenmesi ve çalışması için gerekli olan enerji ve besin öğelerinin her birinin yeterli miktarlarda alınması ve vücutta uygun şekilde kullanılması durumudur.

Vücudun normal yaşamını ve çalışmalarını sürdürebilmesi için gerekli olan enerji ve besin öğelerinin bireyin yaşına, cinsiyetine ve özel durumlarına göre tamve eksiksiz olarak sağlanmasıdır.

Ülkemizin besin üretimi ve beslenme durumunu dikkate alarak günlük alınması gereken temel besinlerin planlanmasında dört besin grubu kullanılmasının daha uygun olduğuna karar verilmiş ve grupların şekil ile ifadesinde dört yapraklı
yonca kullanılmıştır.

Sağlığın korunmasında ve hastalıkların önlenmesinde yeterli ve dengeli beslenme temeldir. Yeterli ve dengeli beslenmenin en temel kuralı 4 ana besin grubunu da öğünlere belirli oranlarda dağıtarak tüketmektir.

Besinler; bileşim yönünden benzeyenler aynı gruba alınarak 4 grup altında toplanmıştır:

  1. Süt grubu
  2. Et, yumurta, kurubaklagil grubu
  3. Sebzeler ve meyve grubu
  4. Ekmek ve tahıl grubu

1.Süt grubu besinler ve içerdiği besin öğeleri; Süt, Yoğurt,Peynir, Çökelek, Lor, Kefir gibi sütten yapılan besinler bu gruba girer.

  • —Protein
  • —Kalsiyum
  • —Fosfor
  • —Yağ
  • —Yağı alınmamış ürünlerde A vitamini
  • —B2ve B12 vitaminlerinden zengindir.
  • —Probiyotik (kefir,yoğurt) özellikleri vardır.
  • —Her gün yetişkin bireylerin 2 porsiyon, Çocukların, adölesan dönemi gençlerin, gebe ve emzikli kadınlarla menopoz sonrası kadınların;

            3-4 porsiyon süt ve yerine geçen besinleri tüketmeleri gerekir.

2. Et, Yumurta, Kurubaklagil Grubu

  • —Koyun, sığır, kümes hayvanları, av hayvanları ve balıkların etleri,
  • —Yumurta,
  • —Kuru fasulye, nohut, mercimek, bezelye ve benzeri kurubaklagiller,
  • —Fındık, fıstık, ceviz, badem ve benzeri yiyecekler bu grup altında toplanır.

İçerdiği besin öğeleri;Protein, Demir , Çinko, Fosfor, Magnezyum, B6, B12, B1 ve A vitamini, Posa [kurubaklagiller (Ca, Mg, prebyotikler (oligosakkaritler)], n-3 EPA, DHA  (Balık ), Sert kabuklu meyveler (Bitkisel steroller ve stanol esterleri, n-3, n-9 yağ asitleri, E vitamini

ET-YUMURTA-KURUBAKLAGİL GRUBUNDAN GÜNDE 2 PORSİYON ALINMALIDIR

3. Sebze ve meyve grubu

  • —C vitamini ve
  • —A vitamininin ön maddesi olan karotenler (50 civarında)
  • —Karotenoidler (600 civarında) (lykopen, lutein, kriptokasntin)
  • —Flavonoidler (4000 civarında)
  • —Posa
  • —Folik asit,
  • —Kalsiyum, potasyum, demir, magnezyumdan zengindir.

Günde en az 5 porsiyon sebze ya da meyve tüketilmelidir.

4. Ekmek ve tahıl grubu

  • —Buğday,
  • —Pirinç,
  • —Mısır ve bunlarla yapılan yapılan ; Un, Ekmek, Makarna, Bulgur vb.

Tam tahıl ürünleri günde 6 porsiyon (6 dilim ekmek veya 3 dilim ekmek, 1 kepçe tahıllı çorba, 4 yemek kaşığı pilav gibi) tüketilebilir.

 Diyetisyen
Nazender FIRAT