Antimikrobiyal Direnç ve Akılcı Antibiyotik Kullanımı
Antimikrobiyal direnç bakteriler başta olmak üzere mikroorganizmaların, etkilerine karşı duyarlı olmaları beklenen antimikrobiyal ajanlara yanıtsız hale gelmesidir. Bu durum; enfeksiyonların tedavisini zorlaştırmakta, hastanede yatış sürelerini uzatmakta, morbidite ve mortaliteyi artırmakta ve sağlık sistemleri üzerinde ciddi bir ekonomik yük oluşturmaktadır. Direncin gelişiminde en önemli faktörlerden biri, antibiyotiklerin uygunsuz, gereksiz veya eksik dozda kullanımıdır.
Akılcı antibiyotik kullanımı; doğru hastaya, doğru zamanda, doğru doz ve sürede, uygun antibiyotiğin seçilmesini ifade eder. Bu yaklaşımın temel amaçları; tedavi etkinliğini sağlamak, yan etki riskini azaltmak ve toplumda antimikrobiyal direnç gelişiminin önüne geçmektir. Gereksiz antibiyotik reçetelenmesi, viral enfeksiyonlarda antibiyotik kullanımı, geniş spektrumlu antibiyotiklerin ilk seçenek olarak tercih edilmesi ve tedavinin erken kesilmesi direnç gelişimini hızlandıran başlıca davranışlardır.
Sağlık çalışanlarının rehberlere uygun antibiyotik seçimi, kültür sonuçlarına dayalı tedavi düzenlemeleri ve enfeksiyon kontrol önlemlerine riayet etmesi, antimikrobiyal direnç ile mücadelenin temel bileşenleridir. Bunun yanında toplumun bilinçlendirilmesi, antibiyotiklerin reçetesiz kullanımının engellenmesi ve düzenli sürveyans çalışmaları bu sürece önemli katkı sağlar.
Sonuç olarak, antimikrobiyal direnç küresel bir halk sağlığı sorunu olup, ancak akılcı antibiyotik kullanımı, güçlü enfeksiyon kontrol önlemleri ve çok disiplinli bir yaklaşım ile kontrol altına alınabilir. Bu alanda atılacak her adım, hem bugün hem de gelecekte etkili enfeksiyon tedavisi için kritik öneme sahiptir.
Enfeksiyon Hastalıkları Uzmanı
Dr. Emrullah ATAŞ